Leefstijlbeïnvloeding: tussen betuttelen en verwaarlozen
Dit signalement brengt de argumenten in kaart die in het publieke debat over leefstijlbeïnvloeding en eventuele betutteling worden gebruikt, welke posities daarin kunnen worden onderscheiden en welke afwegingen moeten worden gemaakt om leefstijlbeïnvloeding te rechtvaardigen.
De achtergrondstudie is een casestudy naar argumenten voor en tegen overheidsbemoeienis bij de casus vettaks en de casus Rauwer.
Download 'Leefstijlbeïnvloeding: tussen betuttelen en verwaarlozen'
Download 'Achtergrondstudie Vet Rauwer'
Aanleiding
Het debat over de grenzen van het beleid op roken en voeding, dat ontstond n.a.v. het RVZ advies `Preventie van welvaartsziekten: effectief en efficiënt georganiseerd` (RVZ 2011, De Volkskrant 13 december 2011). Naast de overheid, houden ook zorgverzekeraars en werkgevers zich in toenemende mate met leefstijl bezig.
Hoofdvraag
Welke argumenten worden genoemd in het debat over grenzen aan leefstijlbeïnvloeding en eventuele betutteling, welke posities kunnen worden onderscheiden in het debat en welke afwegingen moeten worden gemaakt om leefstijlbeïnvloeding te rechtvaardigen of af te wijzen?
Ethische discussie
De volgende vragen kunnen worden gebruikt om af te wegen of beïnvloeding moreel acceptabel is: Wat zijn de verwachte positieve effecten van de maatregel en wie profiteren daarvan? Zijn er alternatieve maatregelen die hetzelfde doel bereiken met een minder sterke mate van beïnvloeding? Schaadt het te beïnvloeden gedrag derden? Welke externe factoren stimuleren de ongezonde leefstijl? Wordt de autonomie of vrijheid niet al te sterk bedreigd? Is het beïnvloeden van de autonomie of vrijheid acceptabel in het licht van het belang van de maatregel?
Doelgroep
Beleidsmakers, werkgevers, verzekeraars en anderen die keuzen moeten maken ten aanzien van leefstijlbeïnvloeding (expliciet benoemd, blijft echter nog wel breed)
Aanbeveling
In het signalement worden geen aanbevelingen gedaan, maar er wordt wel een afwegingskader gepresenteerd met daarin een set van vragen om af te wegen of leefstijlbeïnvloeding acceptabel en wenselijk is (zie: ethische discussie).
Auteur
ten Have, M.