Internationaal seminar over financiële prikkels 6/11
Je gezondheid wordt sterk beïnvloed door je leefstijl. Overheden nemen dan ook allerlei maatregelen om een gezonde leefstijl bij hun burgers te bevorderen. Maar welke maatregelen hebben een gunstig effect op gezondheidsgerelateerd gedrag van burgers? En hoe ver mag de overheid hier in gaan? Onder leiding van CEG-voorzitter professor Dick Willems werd op het seminar uitgebreid stilgestaan bij deze vragen.
Ondanks de sociale welvaartsstaat en een rechtvaardiger inkomensverdeling zijn de sociaaleconomische gezondheidsverschillen in Nederland de afgelopen decennia toegenomen. Professor Johan Mackenbach gaf een overzicht van deze verschillen in een aantal Europese landen en liet zien dat opleidingsniveau een belangrijke determinant is voor de levensverwachting. Onderzoeker van de European Observatory David McDaid gaf in een presentatie een aantal kleurrijke voorbeelden van ‘nudging’ en een overzicht van financiële prikkels om gezond gedrag te bevorderen. Nudging is mensen een duwtje geven in de juiste richting om de gezonde keuzes te maken. McDaid liet met data uit verschillende landen zien dat financiële prikkels onder bepaalde omstandigheden leiden tot gezondere keuzen maar dat dit niet altijd het geval is.
Professor Dick Willems presenteerde het signalement Leefstijldifferentiatie in de zorgverzekering: een overzicht van ethische argumenten. Dit signalement werd in maart gepubliceerd en vormde de directe aanleiding voor dit seminar. Het signalement geeft een overzicht van argumenten vóór en tegen premiedifferentiatie op basis van leefstijl. Professor Harald Schmidt ging in op de praktische, juridische en ethische beperkingen voor premiedifferentiatie in zorgverzekeringen.
De ethische aspecten van gezondheidsbevordering leidden tot interessante discussies onder de deelnemers. Beperk je bijvoorbeeld de vrijheid van mensen niet te veel? Loop je niet het risico dat je dikke mensen en rokers stigmatiseert? Moeten zorgverzekeraars mensen gaan controleren of ze de waarheid vertellen als ze bijvoorbeeld zeggen dat ze gestopt zijn met roken? En komt de solidariteit niet in het gedrang als je van mensen met een ongezonde leefstijl eist dat ze meer moeten bijdragen aan de zorg? Professor Inez de Beaufort gaf talrijke voorbeelden van de ethische belemmeringen die er aan het straffen en belonen van gezond gedrag vastzitten. Professor Barbara Prainsack ging in op de relatie tussen financiële prikkels en solidariteit en liet zien dat het voor solidaire systemen belangrijk is dat mensen zich in elkaar weten te herkennen.
Aan het eind van de dag namen Bert Boer (CVZ), Marianne Donker (PG), Jantine Schuit (RIVM) en Marcel Verweij (Universiteit Wageningen) deel aan een paneldiscussie waarbij uitgebreid werd ingegaan op de conclusies en ideeën die uit de dag waren voortgekomen. Het was een zeer interessante bijeenkomst die hopelijk beleidsmakers inspireert om deze belangrijke discussie een stap verder te brengen.
Lees het volledige verslag van deze dag. Voor vragen kunt u contact opnemen met Marieke ten Have.