Dilemma’s van verpleegkundigen en verzorgenden
Het Centrum voor ethiek en gezondheid (CEG) brengt u met dit signalement op de hoogte van de actuele dilemma’s die verpleegkundigen en verzorgenden ervaren in hun dagelijks werk. Het gaat hierbij om dilemma’s die te maken hebben met recente (beleids)veranderingen en actuele ontwikkelingen in de gezondheidszorg, zoals andere wetgeving, andere financieringsystemen, meer publieke verantwoording en verschuivende taken van artsen naar verpleegkundigen en van verpleegkundigen naar verzorgenden.
Aanleiding
Signalement vervolg op `Ethiek in zorginstellingen en zorgopleidingen` (CEG 2005) en op verzoek van de sector verpleging en verzorging. Aanleiding zijn ook de veranderingen in zorg, waaronder nieuwe wetgeving (ZCW en Wmo) en andere financieringssystemen in de zorg (ZZP's en DBC), en het toenemend personeelstekort.
Hoofdvraag
Wat zijn de meest voorkomende en actuele morele dilemma's die verpleegkundigen en verzorgenden ervaren in hun dagelijkse werk ? (1) Welke ondersteuning ontvangen verzorgenden en verpleegkundigen om met morele dilemma's om te gaan en is meer ondersteuning nodig? (2) Wat kunnen betrokken partijen zelf doen om de ethische basiskennis en morele vaardigheden van verpleegkundigen en verzorgenden te versterken? (3)
Ethische discussie
Ervaren morele dilemma's blijken vaak te typeren als moral distress, en zijn het gevolg van regels (druk) van boven- en van buitenaf. Oorzaken: gebrek aan voorlichting over het `waarom` van veranderingen, onduidelijkheid over verantwoordelijkheden, verschraling en versnippering van zorg, een low trust samenleving, tekorten aan personeel, aan aansturen van leidinggevenden en aan waardering voor het beroep. Verschraling van de zorg werkt door in morele motivatie.
Doelgroep
Beleidsmakers en politici (in het bijzonder de staatssecretaris van VWS), professionals (verpleegkundigen en verzorgenden zelf, hun leidinggevenden, de managers van hun instellingen, hun beroepsgroep en opleidingen), patiënten, cliënten en bewoners in verpleeg- en verzorgingshuizen.
Aanbeveling
Verpleegkundigen en verzorgenden kunnen hun professionaliteit versterken, waarvoor hen de ruimte moet worden gegund door de overheid. Nieuwe vormen van ethiekonderwijs die aansluiten bij de functieniveaus, zijn nodig. Instellingen moeten meer doordrongen zijn van de dagelijkse dilemma's van zorgverleners. Belangen- en beroepsorganisaties vertegenwoordigen de beroepsgroep op politiek niveau en kunnen hen bovendien ondersteunen met good practices. Tot slot hebben leidinggevenden de verantwoordelijkheid voor een juiste balans tussen het belang van goede zorg en bedrijfsmatige belangen.