Code rood. Verkenning van morele uitgangspunten bij langdurige schaarste in de zorg
2023
Signalement
2023
Signalement
Wanneer code rood, het uitstellen van planbare zorg om ruimte te maken voor acute zorg, lang aanhoudt, kan de groeiende hoeveelheid uitgestelde planbare zorg niet meer worden ingehaald. Beleid dat alleen gericht is op het afwenden van direct levensgevaar, en dus absolute prioriteit geeft aan acute zorg, schiet dan tekort.
"Code rood. Verkenning van morele uitgangspunten bij langdurige schaarste in de zorg" is onderdeel van het thema "Verdeling van middelen en schaarste".
Belangrijkste punten uit dit signalement
Zorg is een schaars goed. Bij een gezondheidscrisis, zoals de COVID-19 pandemie, staat de zorg onder extra druk en moet planbare zorg wijken voor acute zorg. Dat vraagt om rechtvaardige selectie van patiënten om te beslissen wie als eerste zorg krijgt.
Wat zijn rechtvaardige afwegingen om planbare zorg uit te stellen ten gunste van acute zorg tijdens een pandemie of andere gezondheidscrisis? Wat zijn richtlijnen voor een rechtvaardig beslissingsproces voor het maken van deze afwegingen? Hoe zouden verschillende strategieën voor de verdeling van zorg in een situatie van code rood eruit kunnen zien op basis van morele uitgangspunten van rechtvaardigheid?
Moet gezondheidswinst het uitgangspunt zijn bij de verdeling van zorg (utilistische benadering)? Of weegt gelijkheid van personen zwaarder dan het maximaal algemene voordeel? Iedereen heeft gelijk recht op dezelfde schaarse middelen. Of moet er geprioriteerd worden naar behoefte of nood?
Een beleid voor een rechtvaardige verdeling van langdurige schaarse zorg is gebaseerd op een balans van drie morele uitgangspunten – gezondheidswinst, gelijkwaardigheid en behoefte (nood) – die onderling kunnen schuren en per situatie meer of minder gewicht krijgen.
Doordenk de keuzes bij verdeling van zorg bij langdurige schaarste en kom tot een beleid dat de drie verschillende morele en onderling schurende uitgangspunten combineert. Dat vraagt om steeds opnieuw de balans te zoeken naar een rechtvaardige verdeling. Een rechtvaardige besluitvormingsprocedure kan helpen de gekozen balans acceptabel te maken, te laten aansluiten bij en laten bijstellen door ervaring in de praktijk. Het kan het draagvlak onder de bevolking vergroten en houvast geven aan professionals in de uitvoering van zorg.
